НҮБ: Бэлчээр нутгийн "амь тасарвал" уур амьсгал, хүнс тэжээлийн баталгаа, олон тэрбум хүний амьдралын чанар эрсдэлд орно

Бэлчээр нь дэлхийн гадаргуугийн 54%-ийг эзэлдэг бөгөөд үүний тэн хагас нь доройтсноор хүн төрөлхтний хүнсний хангамжийн 1/6,дэлхийн нүүрстөрөгчийг шингээгчийн 1/3 эрсдэлд орж байна. НҮБ-ын ЦТК-ын тайланд бэлчээрийг сэргээх, зохистой менежментийн арга замыг зааж, бэлчээрийн мал аж ахуйг хамгаалахыг уриалж байна. Бонн/Улаанбаатар – НҮБ-ын Цөлжилттэй тэмцэх конвенци (ЦТК)-оос бэлтгэн гаргадаг Даян дэлхийн газрын төлөв байдал: Бэлчээр ба нүүдлийн мал аж ахуй тайлангийн албан ёсны нээлт, танилцуулга 2024 оны 05 дугаар сарын 21 /Мягмар гараг/-д Улаанбаатар хотод зохион байгуулагдлаа. Тус тайлангийн нээлтийн арга хэмжээнд АНУ-ын Нью Йорк хот, ХБНГУ-ын Бонн хот, ИБУИНХУ-ын хотоос энэхүү тайланг боловсруулж, бэлтгэн гаргахад хувь нэмрээ оруулсан эрдэмтэн, судлаачид нэгэн зэрэг оролцсон бөгөөд Улаанбаатар хотоос онлайнаар нээлтийн арга хэмжээг шууд дамжууллаа. Эх газрын ихэнх хэсгийг эзлэх, өргөн уудам, байгалийн болон тарьмал бэлчээр нь хэт ашиглалт, зүй бус хэрэглээ, уур амьсгалын өөрчлөлт, биологийн олон янз байдлын алдрал зэргээс доройтож буй нь хүн төрөлхтний хүнсний хангамжид эрсдэл учруулж, олон тэрбум хүний амьдралын чанар болон амьжиргаанд сөргөөр нөлөөлж байгааг энэхүү тайлан сануулж, нээлтийн үеэр НҮБ-аас онцолж байлаа. Тус тайлангийн зохиогчид дэлхийн хэмжээнд бэлчээрийн 50% хэдийнээ доройтсон хэмээн дүгнэлтээ танилцууллаа. Бэлчээрийн доройтлын шинж тэмдгүүдэд хөрсний үржил шим ба шимт бодисын хомсдол, элэгдэл эвдрэл, давсжилт, хүчиллэгжил, хөрс нягтрах зэрэг ургамал ургахад саад учруулах үйл явцууд хамаарна. Энэ бүгд ган, хур тунадасны хэлбэлзэл, газрын доорхи ба дээрхи биологийн олон янз байдлын хомсдол зэрэг сөрөг үзэгдлүүдийг бий болгож буй юм. Энэ асуудал хүн амын өсөлт, хот суурин газрын тэлэлтээс үүдэлтэй хүнс, эслэг, түлшний хэрэгцээ хурдацтай нэмэгдснээр бэлчээрийг тариалангийн талбай болгох, бэлчээрийн даац хэтрүүлэх, бэлчээрийг эзгүйдүүлэх болон хэт ашиглалтыг дэмжсэн бодлого зэргээс үүдэлтэй. 1.    Бэлчээр гэж юу вэ? Дэлхийн газрын бүрхэвчийн нэг анги болох бэлчээр дор гол төлөв мал болон зэрлэг амьтдын идээшлэх бэлчээр, тэжээлд ашиглагдах хээрийн экосистемийг ойлгоно. Үүнд мөн саванна, сөөгт хээр, ус намгархаг газар, тундр, цөл зэрэг олон янз экосистем багтана. Эдгээр газар нутаг нь нийт эх газрын 54%-ийг эзлэх бөгөөд дэлхийн хүнсний үйлдвэрлэлийн 1/6, эх дэлхийн нүүрстөрөгчийн шингээгчийн 1/3 -ийг бүрдүүлдэг. НҮБ-ын ЦТК-ын Ерөнхий  Нарийн бичгийн дарга Ибрахим Тиав “Бид ойг огтлоход эсвэл 100 жилийн настай модыг тайрч унагахыг хараад өөрийн эрхгүй харамсах сэтгэл төрдөг. Гэтэл эрт үеэс бэлчээрээр ашиглаж ирсэн газар нутгийг "чимээгүйхэн" хувирган ашиглахад хүмүүс бараг л тоодоггүй. Үүгээр ч зогсохгүй бэлчээрээс хамааралтай байж,  амьжиргаагаа залгуулж ирсэн нүүдлийн мал аж ахуй эрхлэгчид үүнээс ч дор үнэлэгдэх нь бүр харамсалтай.” хэмээн ярьж байлаа. Тэрээр үргэлжлүүлэн ”Дэлхий дээр хагас тэрбум нүүдэлчин малчин байдаг ч, тэд үл тоомсорлогдож, бодлогын түвшинд дуу хоолой нь хүрдэггүйн улмаас амьжиргааны эх үүсвэрт нь шууд нөлөөлж, заримдаа бүр өөрийн нутаг орондоо харийн хүн шиг тооцогдож, гадуурхагдах нь ч бий." хэмээн хэлэв. Монгол Улсын Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайд Б. Бат-Эрдэнэ “Монголчууд бид Евроазийн хээрийн энэ уудам нутгийн өв тээгчийн хувиар бэлчээрийн соргог байдал, түүний бүтээмжийг хадгалан үлдээх, хамгаалахад үргэлж манлайлж ирсэн. Монголчуудын уламжлал нь аливаа нөөцийн хязгаарыг үнэлэн оршихуйд суурилсан байдаг ба хамтын үүрэг, хариуцлагын хүрээнд бэлчээрийн нөөц ашиглалтын үндсэн стратеги нь нүүдэллэх арга барил юм. Энэ тайлан бэлчээр ба нүүдэлчид, тэдгээрийн үнэлж баршгүй соёлын, байгаль орчны, эдийн засгийн үнэт зүйлсийг хадгалан үлдээхэд бүх нийтийн анхаарлыг татна гэдэгт итгэж байна. Хэрэв бэлчээр энэ олон сая хүний амьжиргааг дэмжиж чадахгүйд хүрвэл тэдэнд өөр ямар сонголт үлдэх билээ?” гэж хэллээ. Монгол Улс 2026 онд НҮБ-ын ЦТК-ын Талуудын 17 дугаар Бага хурлыг эх орондоо зохион байгуулах бөгөөд тус жилийг НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейгаас Монгол Улсын санаачилгаар Бэлчээр ба нүүдлийн мал аж ахуй эрхлэгчдийн Олон улсын жил (БНМОЖ) болгон зарласан билээ. Дэлхий дахинаа мал аж ахуй эрхлэгчид, малчид, фермерүүд зэрэг 2 тэрбум хүний амьжиргааний эх үүсвэр эрүүл соргог бэлчээрээс шууд хамаарч байна. Тухайлбал, Баруун Африкийн улс орнуудын нийт хүн амын 80% нь мал аж ахуйн салбарт ажилладаг. Төв Ази болон Монгол Улсын нийт нутаг дэвсгэрийн 60% нь бэлчээрт ашиглагдаж бөгөөд нийт хүн амынх нь бараг 1/3 нь мал аж ахуйгаас хамааралтай аж төрж байна. Хуурай, гандуу бүс нутагт бэлчээрийг тариалангийн газар болгон ашиглах замаар хүнсний аюулгүй байдал, газрын үржил шимийг нэмэгдүүлэх үйл ажиллагаа явуулсан нь харин ч эсрэгээр газрыг улам доройтуулж, газар тариалангийн ургац буурахад хүргэсэн гэсэн үр дүнг энэ тайланд онцолжээ. Уг тайланд “сул, үр дүнгүй засаглал”, “хэрэгжихгүй бодлого, зохицуулалт”, “малчдын бүлгүүд болон мал аж ахуйн үйлдвэрлэлийн тогтвортой загваруудад хөрөнгө оруулалт дутмаг” зэрэг шалтгаануудаас бэлчээрийг улам талхалж буйг дурджээ. 2.    Шинэлэг арга барил Энэ тайланг боловсруулахад хувь нэмрээ оруулсан 40 гаруй орны 60 гаруй эрдэмтэн, шинжээчид дэлхийн хэмжээнд бэлчээрийн доройтлыг ойролцоогоор 25% хэмээн тооцсон өмнөх үнэлгээг "бэлчээрийн эрүүл байдал, бүтээмжийн алдагдлыг ихээхэн дутуу үнэлсэн" гэдгийг хүлээн зөвшөөрч, өнөөдөр бэлчээрийн доройтлыг 50%-д ч хүрсэн байж болзошгүйг анхааруулав. Бэлчээрийн талаарх олон нийтийн мэдлэг ойлголт сул, сайн судалгаа, мэдээлэл дутмаг байгаагаас бэлчээрийн тогтвортой менежментийг нэвтрүүлэхэд хүндрэл учирч байгаа нь бэлчээрийн хүнс тэжээлээр хангах, уур амьсгалыг зохицуулах үнэлж баршгүй үнэ цэнийг улам унагаж байна хэмээн тайланд дурджээ. Тус тайланд бэлчээрийн тэнцвэрийг хангах, нөхөн сэргээх, зохистой ашиглахад шийдвэр гаргагчдад зориулсан  шинэлэг арга барилыг нарийвчлан тодорхойлсон юм. Энэ арга барил нь дэлхийн бараг бүх бүс нутагт хийгдсэн  судалгааны үр дүнгээр баталгаажсан ба бэлчээрийн менежментийн өмнөх амжилт, алдаанаас олсон сургамжуудыг оруулсан байна. Мал аж ахуй үүн дотор хонь, ямаа, үхэр, адуу, тэмээ, сарлаг, лам гөрөөс болон бусад гаршуулсан өвсөн тэжээлт мал амьтад болон бизон, цаа буга зэрэг хагас тэжээвэр амьтдыг гаршуулсан олон зуун дамжин өвлөгдөн ирсэн нүүдлийн амьдралын хэв маяг болсон нүүдлийн бэлчээрийн мал аж ахуйг хадгалан үлдэхийг зөвлөжээ. Ноён Тиав хэлэхдээ "Халуун тропикоос хүйтэн Арктик хүртэлх нүүдлийн мал аж ахуй бол бэлчээр ашиглалтын үндсэн хэлбэр бөгөөд хамгийн тогтвортойд тооцогдох тул үүнийг бэлчээрийн газар ашиглалтын төлөвлөгөөнд нэгтгэх нь хамгийн оновчтой сонголт болно" гэжээ. 3.    Олон орны эдийн засгийн хөдөлгөгч хүч болно Бэлчээр нь олон улс орны эдийн засгийн чухал хөдөлгүүр бөгөөд тэдгээрийн соёлыг мөн тодорхойлдог. Дэлхий олон янз хэлний дөрөвний нэг нь бэлчээр нутагт хэрэглэгдэх бөгөөд дэлхийн өвд бүртгэгдсэн олон дурсгалт газрууд оршихын сацуу хэдэн мянган жилийн туршид нүүдэлчдийн өв соёл, үнэ цэн, зан үйл, ондоошлыг тодорхойлж ирсэн. Энэхүү тайланд улс орон, бүс нутаг бүрээр бэлчээрийн асуудлыг нарийвчилан шинжилж оруулжээ. Жишээ нь, мал аж ахуйн үйлдвэрлэл нь Этиопын ДНБ-ий 19%, Энэтхэгийн 4%-ийг бүрдүүлдэг. Дэлхийн үхрийн махны 16%-ийг нийлүүлдэг Бразилд хөдөө аж ахуйн ДНБ-ий 1/3-ийг зөвхөн үхрийн аж ахуй бүрдүүлдэг ажээ. Европын хувьд бэлчээрийн ихэнхи нутгийг хотжилт, ойжуулалт, сэргээгдэх эрчим хүчний үйлдвэрлэлд зориулан өөрчилсөн байдаг. АНУ-д их хэмжээний бэлчээрийг тариалангийн талбай болгон хувиргасан бол Канадын зарим бэлчээр нутагт уул уурхай, дэд бүтцийн томоохон төслүүд хэрэгжүүлснээр эмзэг, дорой болжээ. Нөгөө талаас бэлчээрийн соргог байдал болоод хүн амын хүнсний аюулгүй байдлыг дэмжих зорилгоор нутгийн уугуул иргэдийн өв соёлд чухал ач холбогдол бүхий бизоныг нутагшуулах ажил дээр дурдсан хоёр улсад хийж байгаа зэрэг нь эерэг үр дүнгээ өгч байна. 4.    Бэлчээрийн доройтолд хамгийн ихээр өртсөн дэлхийн бүс нутгуудыг дарааллаар эрэмбэлвэл: Төв Ази, Хятад, Монгол Малыг хувьчилж, ХАА-г эрчимжүүлснээр МАА-н хяналт, удирдлага дахь төрийн оролцоо буурч, байгалийн хязгаарлагдмал нөөцөөс хараат байдал нэмэгдэж бэлчээрийг ихээхэн доройтуулсан. Сүүлийн үед орон нутгийн иргэдэд түшиглэсэн уламжлалт нүүдлийн мал аж ахуйг аажмаар сэргээж буй нь бэлчээрийн тогтвортой менежментэд чухал ахиц гаргаж байна. Хойд Африк ба Ойрх Дорнод Уур амьсгалын өөрчлөлт нь дэлхийн хамгийн хуурай бүс нутгийн нүүдлийн мал аж ахуй эрхлэгчдийг ядуурал руу түлхэж, тэдний амьжиргааны эх үүсвэр болсон бэлчээр эрчимтэй доройтож байна. Нэн шаардлагатай үед малын тэжээлийн нөөцөөр хангах, байгалийн нөөцийг нөхөн сэргээх чиглэлээр ажилладаг Агдалс зэрэг уламжлалт институт шинэчлэгдэж, малчдыг дэмжих шинэ бодлогыг хэрэгжүүлснээр  бэлчээрийн менежментийг энэ бүс нутагт сайжруулж байна. Сахел ба Баруун Африк Бүс нутгийн мөргөлдөөн, хүчний тэнцвэргүй байдал, хилийн асуудал зэрэг нь малчдын нүүдэллэх орон зайг хязгаарлаж, бэлчээрийн доройтолд хүргэж байна. Нүүдлийн мал аж ахуй эрхлэгчдийн эрхийг нэгдсэн бодлогоор хүлээн зөвшөөрч, хил дамнасан гэрээ хэлэлцээр байгуулах замаар малчдын нүүдэллэх хөдөлгөөнийг сэргээж байгаа нь ландшафтын нөхөн сэргээлтэд чухал ач холбогдол үзүүлж байна. Өмнөд Америк Уур амьсгалын өөрчлөлт, хөдөө аж ахуйн үйлдвэржилтээс үүдэлтэй ойн хомсдол, олборлох үйл ажиллагааны тэлэлт болон газар ашиглалтыг өөрчлөх зэрэг нь Өмнөд Америкийн бэлчээрийн доройтлын гол хүчин зүйлс болж байна. Нүүдлийн мал аж ахуйн олон янз тогтолцоог зэрэгцүүлэн хөгжүүлэх нь Пампа, Серрадо, Каатинг саванна, Андын Пун зэрэг дэлхий дээрх хамгийн өвөрмөц бэлчээрийн тогтолцоог сэргээхэд гол ач холбогдолтой аж. Зүүн Африк Шилжилт хөдөлгөөн, албадан нүүлгэн шилжүүлэлтээс үүдэж газар нутгийг янз бүрийн зорилгоор өрсөж ашиглах (ан агнуур, аялал жуулчлал гэх мэт) нь нүүдлийн мал аж ахуй эрхлэгчдийг орон нутгаас нь дайжихад хүргэж, урьдчилан тооцоолоогүй бэлчээрийн доройтолд хүргэж байна. Эмэгтэйчүүдийн манлайлсан санаачилгууд, малчдын эдэлбэр газрын эрхийг сайжруулах нь нүүдэлчдийн амьжиргааг баталгаажуулж, биологийн олон янз байдлыг хамгаалан, бэлчээрийн экосистемийн өгөөжийг тогтворжуулж байна. Хойд Америк Өнө эртний бэлчээрийн болон хуурай хээрийн бэлчээрийн доройтол нь өндөр өвст хээр, өмнөдийн цөлийн хээр зэрэг Хойд Америкийн алдартай экосистем, түүний биологийн олон янз байдалд заналхийлж байна. Уугуул иргэдийг бэлчээрийн засаглалд оролцуулах нь эдгээр түүхт ландшафтыг сэргээхэд чухал алхам үзүүлэх юм. Европ Эрчимжсэн фермерийн аж ахуйг бэлчээрийн мал аж ахуйгаас илүү дэмжсэн бодлого, зохисгүй урамшуулал тэтгэмж нь бэлчээр болон бусад нээлттэй экосистемийг орхигдуулж, доройтоход нөлөөлж байна. Улс төр, эдийн засгийн дэмжлэг, ялангуяа, хууль эрх зүйн орчны зохицуулалт нь зөв гольдролд оруулж, улам бүр нэмэгдэж буй ой хээрийн түймэр, уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөөллөөс үүдэлтэй байгалийн гамшгийн давтамж, эрчийг бууруулахад тусална хэмээн үзэж байна. Өмнөд Африк ба Австрали Ойжуулалт, уул уурхай, бусад зорилгоор бэлчээрийг өөрчлөн ашиглаж буй нь бэлчээрийн доройтол, хомсдолд хүргэж байна. Үйлдвэрлэгч болон судлаачдын нэгдсэн мэдлэг, уугуул иргэдийн уламжлалт аж ахуйн ухааныг хүндэтгэх, зохистой ашиглах нь бэлчээрийг нөхөн сэргээх, хамгаалах чухал ач холбогдолтой. 5.    Үзэл баримтлалын өөрчлөлт Бэлчээрийн доройтлыг зогсооход  орон нутгийн анхан шатнаас дэлхийн хэмжээнд хүртэл бүхий л түвшинд  үзэл баримтлалын өөрчлөлт хийх шаардлагатай гэж тайланд дүгнэжээ. Тайлан боловсруулах багийн ахлах Педро Мария Херрера Калво "Хамтын үйл ажиллагааг дэмжсэн, газрын хүртээмжийг сайжруулсан, уламжлалт мэдлэг, арга туршлагыг нэгтгэсэн  бэлчээрийн хариуцлагатай засаглалыг бүрдүүлэх түлхүүр нь бүх оролцогч талуудын оролцоо юм" хэмээв. “Газрын доройтлыг саармагжуулах” (Тогтвортой хөгжлийн зорилт 15.3) зорилтод хүрэх, экосистемийн үр өгөөж болон хүнсний аюулгүй байдлын суурь болох эрүүл соргог газрын гадаргын хэмжээ, чанарын тэнцвэрийг хангахад хил дамнасан хамтын ажиллагаа чухал ажээ. Экосистемтэй харилцан уялдаатай амьдрах ухаанд олон үе дамнан туршлага хуримтлуулан ирсэн нүүдлийн мал аж ахуй эрхлэгчид бэлчээр сэргээх, хамгаалах үйл явцын нэг хэсэг байх ёстой бөгөөд төлөвлөхөөс эхлээд шийдвэр гаргах, засаглалын бүхий л үе шатанд оролцох ёстой хэмээн тайланд тэмдэглэжээ. Бэлчээрийн доройтлыг тэглэх шийдэл нь Баруун Африк, Энэтхэг эсвэл Өмнөд Америкт байдаг шиг хуурайгаас, чийглэг зэрэг бэлчээрийн олон янз онцлог, тэдгээрийн нөхцөл байдалд тохирсон байх ёстой. Уламжлалт үнэлгээний арга зүй нь бэлчээрийн болон бэлчээрийн аж ахуйн эдийн засгийн бодит хувь нэмрийг ихэвчлэн дутуу үнэлдэг болохыг тайланд цохон тэмдэглэж, шинэлэг арга барил шаардлагатайг онцолжээ. 6.    Тайлангийн үндсэн зөвлөмжид дараах асуудлыг онцолж байна:  Бэлчээр болон түүнээс хамаарах нийгмийн бүлгүүдийн дасан зохицох чадавхыг сайжруулах, бэлчээрийн нүүрстөрөгч хуримтлуулах, хадгалах чадавхыг нэмэгдүүлэх зорилгоор бэлчээрийн тогтвортой байдлын төлөвлөгөө хөтөлбөрт уур амьсгалын нөлөөг бууруулах ба түүнд дасан зохицох арга хэмжээг тусгах. Бэлчээрийн олон янз байдал, олон талт функцийг бууруулах газрын зохисгүй ашиглалт, тэр дундаа уугуул иргэд, уламжлалт ба нийтийн эзэмшлийн газарт бэлчээрийг хувиргахн ашиглах аливаа үйл ажиллагааг бууруулах ба ийм нөлөөллөөс зайлсхийх. ·      Газрын гадарга дээрх болон доорхи биологийн олон янз байдлын хамгаалалтыг дэмжих, тусгай хамгаалалттай газар нутгийн дотор болон гадна бэлчээрийг хамгаалах төлөвлөгөө бодлогыг боловсруулж хэрэгжүүлэх, үүний зэрэгцээ бэлчээрийн мал аж ахуйн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн бүтээмж, зохистой байдал, амьдрах чадварыг нэмэгдүүлэх; Уур амьсгалын өөрчлөлт, бэлчээрийн даацын хэтрэлт, хөрсний доройтол, харь зүйлийн түрэмгийлэл, ган ба түймэр зэрэг бэлчээрийг доройтолд хүргэх байгалийн ба хүний үйл ажиллагаанаас үүдэлтэй хүчин зүйлсийг бууруулахад чиглэсэн нүүдлийн мал аж ахуйн арга хэлбэрт суурилсан стратеги боловсруулах, дэмжих ба хэрэгжүүлэх . ·      Бэлчээр болон нүүдлийн мал аж ахуй эрхлэгчдийн нийгэмд оруулж буй хувь нэмрийг нэмэгдүүлэх, үнэлэх зорилгоор бодлогын дэмжлэг үзүүлэх, бүх нийтийн оролцоог хангах, уян хатан менежментийн ба засаглалын тогтолцоог бүрдүүлэх. 7.    Онцлох тоо, баримт Дэлхийн газрын гадаргын  54% гаруйг буюу 80 сая кв.км газар нутгийг бэлчээр эзлэдэг Дэлхий даяар хамгаалалтад авсан бэлчээрийн талбай 9.5 сая кв.км буюу нийт бэлчээрийн 12% 67 сая кв.км (Дэлхийн хуурай газрын 45%, бэлчээр нутгийн 84%) бэлчээрийн газрыг мал аж ахуйн үйлдвэрлэлд ашигладгаас бараг тал нь хуурай гандуу нутаг  байдаг. Мал аж ахуй нь ядуурлын босгоос доогуур түвшинд амьдарч буй хөгжиж буй орнуудын 1.2 тэрбум гаруй хүн амын хүнсний баталгаат байдлыг хангаж, орлогын эх үүсвэр нь болдог. 00 гаруй орны малчид 1 тэрбум мал маллаж, 200 сая өрхийн амьжиргааг дэмжиж, дэлхийн махны хэрэгцээний 10% орчмыг хангахын зэрэгцээ сүү, ноос, арьс ширэн бүтээгдэхүүн нийлүүлж байна. Дэлхийн биологийн олон янз байдалд чухал газруудын 33% бэлчээрт ногдоно Дэлхийн хэлний 24% нь бэлчээр нутагт үүссэн  Сахарын Арфрикт нүүдлийн бэлчээрийн мал аж ахуй 5000 жилийн өмнөөс бие даасан газар ашиглалтын тогтолцоо болон хөгжсөн. Бүс нутгийн чанартай тоо, баримт Латин Америкийн үхрийн аж үйлдвэрлэл дэлхийн үхрийн махны 25%, сүүний 10%-ийг дангаар нийлүүлж байна. Буркина Фасо, Мали, Мавритани, Нигер, Чадын ДНБ-ийн 25-аас дээш хувийг мал аж ахуйн үйлдвэрлэл эзлэж байна.  Ойрхи Дорнод болон Хойд Африкийн бүс нутгийн 50% гаруй нь доройтсонд тооцогдоно (тариалангийн газрын 25%) Төв Ази болон Монголд бэлчээрийн зориулалтаар нийт газрын 60% ашиглаж, хүн амын 1/3 нь мал аж ахуйн салбарт хөдөлмөр эрхэлж байна. БНХАУ-ын нутаг дэвсгэрийн 40%-ийг бэлчээр эзлэнэ  (1980-2010 оны хооронд нийт малын тоо гурав дахин нэмэгдэж, 441 сая мал болсныг тэмдэглэх нь зүйтэй) АНУ-ын үндсэн нутаг дэвсгэрийн 308 сая га-г бэлчээр эзлэх ба нийт газар нутгийн 31% буюу бэлчээрийн газрын 55% нь хувийн өмчид харьяалагддаг. 8.    Зарим сэтгэгдэл “Бэлчээрээс авах идэш тэжээлийн эрэлт, нийлүүлэлтийн тэнцвэргүй байдал нь хэт бэлчээрлэлт, харь зүйлийн түрэмгийлэл, ган гачиг, ой хээрийн түймрийн эрсдэл нэмэгдэхэд хүргэх бөгөөд энэ бүгд дэлхийн хэмжээнд цөлжилт, газрын доройтлыг хурдасгаж байна.” “Бэлчээрийг зүй зохисгүй ашиглалт руу хувиргах явдлыг таслан зогсоох, газрын тогтвортой менежментийг дэмжих бодлогыг сурталчлах, бэлчээрийн болон нүүдэлч малчдын талаарх ойлголтыг сайжруулахад чиглэсэн судалгаанд хөрөнгө оруулалт хийх, бэлчээрийн мал аж ахуй эрхэлдэг ард иргэдийн тогтвортой, зохистой үйл ажиллагааг хадгалахын зэрэгцээ өөрчлөгдөж буй дэлхий ертөнцөд оршин байх арга хэрэгслийг эзэмшихэд нь туслах, цаашид бэлчээрийн доройтлыг үр дүнтэйгээр бууруулах, газар нутаг, нийгэм, соёлоо хамгаалах арга хэмжээг хэрэгжүүлэхэд нь бүх оролцогч талууд, ялангуяа бэлчээрийн мал аж ахуй эрхлэгч малчдыг дэмжих зэргээр бид хамтын хүсэл эрмэлзэлээ бодит ажил болгох ёстой." -       Марьям Ниамир-Фуллер, НҮБ-аас зарласан Бэлчээр, нүүдэлч малчдын олон улсын жил – 2026 Олон улсын дэмжлэг үзүүлэх бүлгийн дарга “Ирээдүй хойч үе болон эдийн засгийн тогтвортой байдлын төлөө бид бэлчээрийн талаарх ойлголтыг сайжруулж, асар их үнэ цэнийг нь хамгаалах хэрэгтэй. Бэлчээрийн динамик шинж чанарыг иш болговол бэлчээрийн доройтол эдийн засаг, экологи, нийгэмд үчруулж болох үр дагаварыг урьдчилан таамаглахад бэрх. Менежерүүдэд бэлчээрийн доройтлын янз бүрийн хэлбэрт үзүүлэх хариу үйлдэлийг тодорхойлсон, бэлчээрийн нийгэмд үзүүлэх ач холбогдолыг илүү өргөн харуулсан улс төрийн хөшүүрэг бүхий удирдлагын арга барил бүхий нэр хүндтэй тайлан сэлт хэрэгтэй байна.” - Карлос Мануэль Родригес, Дэлхийн байгаль орчны сангийн тэргүүн, Гүйцэтгэх захирал, “Дэлхийн нийт газар нутгийн талаас илүү хувь нь бэлчээрийн газар боловч эдгээр ландшафт, тэнд амьдарч, менежментийг эрхэлж буй хүмүүсийг үл тоомсорлосоор байна. Бэлчээр нь хүн төрөлхтний хүнс тэжээлийн гол эх үүсвэр хэдий ч дэлхийн эдийн засгийн хувьд хогийн цэг нь болж хувирсан. Одоо "бэлчээрийн асуудал"-аас "бэлчээрийн тогтвортой шийдэл" рүү шилжих цаг нэгэнт болжээ." - НҮБ-ын Олон улсын бэлчээр, нүүдэлч малчдын жилийн ажлын хэсэг “Нүүдэлч малчид дэлхийн хамгийн хатуу ширүүн нөхцөлд хүнс үйлдвэрлэж, бэлчээрийн мал аж ахуй нь дэлхийн газар нутгийн бараг тэн хагасыг эдэрбэрлэн амьдарч буй хөдөөгийн хүн амын амьжиргааг тэтгэж байна. Тэднийг хэзээнээс дутуу ойлгож, гадуурхаж, яриа хэлэлцээнд оруулахгүй хол хөндий байлган хохироож ирсэн. Бид нүүдэлч малчид болон тэдэнтэй хамтран ажилладаг гол тоглогчдын оролцуулж, яриа хэлэлцээ хийх холбоо үүсгэж, нүүдэлч малчдын хөгжлийн төлөө хүчээ нэгтгэх хэрэгтэй байна.” - НҮБ-ын Хүнс, хөдөө аж ахуйн байгууллага (FAO) * * * * * 9.    НҮБ-ын Цөлжилттэй тэмцэх конвенцын тухай Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын Цөлжилттэй тэмцэх конвенц (UNCCD) нь газрыг зөв зохистой ашиглах тухай олон улсын хэлэлцээ юм. Энэ конвенц нь газрын тогтвортой менежментийн таатай орчинг бүрдүүлэх замаар хувь хүн, олон нийт, улс орнуудад баялаг бүтээж, эдийн засгаа өсгөж, хангалттай хүнс тэжээл, цэвэр ус, эрчим хүчийг нийлүүлэхэд чухал үүрэг гүйцэтгэх юм. Конвенцийн  гишүүн 197 орны түншлэлийн дүнд ган гачгийг шуурхай, үр дүнтэй зохицуулах найдвартай тогтолцоог бий болгосон. Шинжлэх ухаанч, оновчтой бодлогод суурилсан газрын нөөцийн зөв удирдлага нь Тогтвортой хөгжлийн зорилтуудыг гүйцэлдүүлэх үйл явцыг нэгтгэж, хурдасгаж, уур амьсгалын өөрчлөлтөд тэсвэртэй байдлыг бий болгон биологийн олон янз байдлын хомсдлоос сэргийлнэ. 10. Бэлчээр, нүүдлийн мал аж ахуй эрхлэгчдийн олон улсын жилийн тухай Монгол Улсын санаачилгаар НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейгаас бэлчээрийн менежментийг сайжруулах, нүүдлийн мал аж ахуй эрхлэгчдийн амьжиргааг дэмжих зорилгоор 2026 оныг “Бэлчээр, нүүдлийн мал аж ахуй эрхлэгчдийн олон улсын жил” (IYRP 2026) болгон зарласан. Энэхүү тунхаглалаар НҮБ-ын гишүүн орнууд бэлчээрийн тогтвортой менежментэд хөрөнгө оруулалт хийх, доройтсон газрыг нөхөн сэргээх, нүүдлийн мал аж ахуй эрхлэгчдийн зах зээлд нэвтрэх боломжийг сайжруулах, мал үржлийн үйлчилгээг сайжруулах, бэлчээрийн болон нүүдэлчдийн талаарх мэдлэгийг сайжруулахад уриалж байгаа юм. 2026 оны Олон Улсын жил нь Монгол Улсад зохион байгуулах НҮБ-ын Цөлжилттэй тэмцэх конвенцын Талуудын 17 дугаар Бага хуралтай давхцаж байгаагаараа онцлог юм.  

НҮБ: Бэлчээр нутгийн "амь тасарвал" уур амьсгал, хүнс тэжээлийн баталгаа, олон тэрбум хүний амьдралын чанар эрсдэлд орно
UNCCD Executive Secretary visit to Mauritania: A focus on desertification and cooperation

Mr Ibrahim Thiaw, UN Under-Secretary-General and Executive Secretary of the United Nations Convention to Combat Desertification (UNCCD), paid a three-day visit to Mauritania from 15 to 17 April. This strategic visit coincides with Mauritania's current role as Chair of the African Union and sets the stage for the upcoming 16th Conference of the Parties (COP 16) in Riyadh, Saudi Arabia, later this year. During his stay, Mr Thiaw  held high-level talks with the Mauritanian authorities, focusing on strengthening cooperation between Mauritania and the UNCCD. These discussions are particularly important as they come at a time when Mauritania is not only leading the African Union, but also facing serious environmental challenges that are at the forefront of the international sustainable development agenda. Mauritania is facing severe environmental degradation, with 1.28 million of its total population of 4.3 million exposed to land degradation, covering 60 per cent of its total land area. The country has been severely affected by recurrent droughts since the late 1960s, making desertification control a national priority and a key concern of successive governments.  In 2021, Mauritania experienced the most severe drought in its history, resulting in 20 per cent of the population facing acute food insecurity. This  degradation has not only led to physical and economic impacts, but has also increased social vulnerability, particularly among low-income households and women who rely heavily on natural resources for their livelihoods. “Mauritania is a country severely affected by desertification, and it is crucial to rethink the country's development policies in the light of climate change. This includes adopting new and renewable energy sources, formulating more appropriate agricultural and fisheries policies, combating drought and implementing environmental programmes adapted to these arid conditions. The development of a tailor-made strategy is essential, with Mauritania charting its own course to address these complex issues”, said Ibrahim Thiaw. Mauritania is one of 22 countries participating in the Great Green Wall initiative. This ambitious project aims to restore 100 million hectares of currently degraded land, sequester 250 million tonnes of carbon and create 10 million green jobs by 2030. Through this initiative, Mauritania is seeking both environmental and economic benefits, demonstrating its commitment to both local and global sustainability efforts After ratifying the UNCCD in June 2001, Mauritania launched the National Action Plan to Combat Desertification (PAN-LCD), which takes an integrated, participatory approach. This plan has been instrumental in integrating poverty reduction into desertification control programmes, working with grassroots communities, local authorities and non-governmental organisations.  

UNCCD Executive Secretary visit to Mauritania: A focus on desertification and cooperation
Land issues high on UN Environment Assembly agenda

Nairobi, 1 March 2024 – Healthy land’s contribution to addressing global challenges of climate change, biodiversity loss and sustainable development was the focus of the sixth session of the United Nations Environment Assembly (UNEA 6), which concluded today in Nairobi. The week-long meeting saw the adoption of the first-ever UNEA resolution on land degradation as well as the announcement of the logo and slogan for the 16th Conference of the Parties to the United Nations Convention to Combat Desertification (UNCCD COP16), to be held in Riyadh, Saudi Arabia from 2 to13 December 2024. Speaking at the high-level event on combating land degradation for climate and biodiversity, UNEA 6 President and Minister of Energy Transition and Sustainable Development for the Kingdom of Morocco, Leila Benali, noted: “Land is the only common denominator among the three Rio conventions, and it is only through land restoration that we can achieve their objectives. We need to build on what unites us rather than what divides us and start with working and credible solutions when it comes to land and soil health”. Announcing the slogan for COP16, “Our Land. Our Future.”, UNCCD Executive Secretary Ibrahim Thiaw said: “COP16 will be a moonshot moment for land, the Paris equivalent for UNCCD. It is crucial that there is convergence and synergy among the three COPs – biodiversity, climate change, and desertification, all taking place this year". For the first time, UNEA adopted a resolution calling for strengthening international efforts to combat desertification and land degradation, restore degraded lands, promote land conservation and sustainable land management, contribute to land degradation neutrality and enhance drought resilience. These issues will be front and center at UNCCD COP16. On behalf of the COP16 Presidency, Osama Ibrahim Faqeeha, Deputy Minister of Environment, Water and Agriculture of Saudi Arabia, said: "Land is not only important for human life but also crucial for biodiversity and maintaining the delicate balance of our environment. We have to recognize the importance of land and other natural elements of our planet, as 24 per cent of greenhouse gas emissions are associated with various land use schemes." Through the Saudi Green Initiative, the Saudi government aims to plant 10 billion trees and protect 30 per cent of the Kingdom’s land. Additional quotes: Aziz Abdukhakimov, Minister of Ecology, Environmental Protection and Climate Change of the Republic of Uzbekistan, which hosted the meeting to review progress in UNCCD implementation last November, said: "Every minute Uzbekistan loses nine square meters of fertile land, and this is a big problem for any country facing land degradation. It is important to bring together political will, science, and finance to address the challenges of climate change, land degradation, and biodiversity loss". Maria Helena Semedo, Deputy Director-General of the Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) said: “Land is where food begins, and without land, we cannot produce food or feed the planet. We need a holistic approach, avoiding fragmentation, and investing in sustainable transformations of our agri-food systems to ensure food security and address climate change and biodiversity loss”. Hindou Oumarou Ibrahim, President of the Association for Indigenous Women and Peoples of Chad (AFPAT), said: “Indigenous peoples, who make up 5 per cent of the world's population, protect 80 per cent of the world's biodiversity. They are the guardians of ecosystems and masters of restoring land using traditional knowledge. Direct access to finance, policy coordination, and inclusive decision-making are essential to empowering communities and implementing successful land restoration projects”. UNCCD Land Hero Patricia Kombo from Kenya, who moderated the high-level event at UNEA 6, concluded: “Land degradation is a global challenge that requires concerted action at all levels. It is only by working together that we can restore our land ecosystems, ensure food security, and mitigate the effects of climate change”. For more information: UNCCD Press Office, press@unccd.int, +49 228 815 2820, https://www.unccd.int/, @unccd Recording and photos available: https://www.youtube.com/watch?v=S_oSZoVZJF8 https://drive.google.com/drive/u/1/folders/1QhHqfX_pOFWBuot0ET5hGTogyrWDsq6Q For more information about UNEA 6 and UNCCD COP16 visit: https://www.unep.org/environmentassembly/unea6 and https://www.unccd.int/cop16 About UNCCD The United Nations Convention to Combat Desertification (UNCCD) is the global vision and voice for land. We unite governments, scientists, policymakers, private sector and communities around a shared vision and global action to restore and manage the world’s land for the sustainability of humanity and the planet. Much more than an international treaty signed by 197 parties, UNCCD is a multilateral commitment to mitigating today’s impacts of land degradation and advancing tomorrow’s land stewardship in order to provide food, water, shelter and economic opportunity to all people in an equitable and inclusive manner.

Land issues high on UN Environment Assembly agenda
UNEA-6 Multilateral Environmental Agreements Day: Keynote by Ibrahim Thiaw

Madame President, Dear UNEP Executive Director, Excellencies, Presidents and chairs of COPs Ministers, Dear colleagues Executive Secretaries of MEAs, Honorable Delegates, Ladies and Gentlemen, I would like to start by thanking the President of UNEA (my sister Leila Ben Ali) and the Executive Director of UNEP (my other sister Inger Andersen) for dedicating an entire day of UNEA6 to the Multilateral Environmental Agreements (MEAs). This is a real credit to UNEP. UNEA is one of the important platforms to discuss these issues. Thirty years after the signing of the Rio conventions, and more than fifty years after the creation of some of the MEAs represented here, we must face the facts: the implementation of these treaties cannot be done in silos. We cannot be effective if the left hand does not know what the right hand is doing. Even less so if all the work done by the national focal point for one convention is ignored, or worse, brushed aside by another focal point. Putting things in order therefore begins at home, at the national level. International partners and development agencies, where appropriate, should play their part. MEA secretariats should help engineer cooperation and technical support. In this respect, institutions such as UNEP and Assemblies such as UNEA have a historic responsibility and a critical role to play in harmonizing the work and focus of the various MEAs as we face a multitude of interconnected crises. About the triple planetary crisis, indeed we face a climate crisis, a pollution crisis and a nature crisis. I would be remiss, as head of the UNCCD, not to insist that the nature crisis includes the immense crisis of land and drought, which is currently affecting more than 3 billion people, causing food insecurity, water scarcity and forced displacements. Action on the land is a powerful force for unity. The health of the land determines the food we eat, the water we drink, the quality of the air we breathe, the clothes we wear and many other services that contribute to our well-being. But the damage we inflict on our land poses a serious threat to world peace, and to the global economy. Similarly, the links between land and pollution are obvious. Air pollution is amplified by sand and dust storms. While plastic pollution affects rivers, lakes and oceans, the bulk of the stock stays in land affecting food production, people and the earth system as a whole. The good news is that there are solutions to these serious problems. They are well within our reach and this is literally in our hands. Make no mistake: the best solutions are those that tackle several challenges at once. We must slow down and adapt to climate change, protect and restore nature and biodiversity, reverse land degradation and desertification, and end pollution and waste. We don’t have the luxury of dedicating Monday to climate or pollution, Tuesday to biodiversity and only think that we can wait until Wednesday to tackle Land degradation. These issues are like communicating vessels and we have to address all these challenges at once! The scientific community is increasingly moving from sounding the alarm to signposting solutions that require concerted efforts. However, progress on turning commitments into transformative action must accelerate. Rapidly. Coherently. Consistently. Excellencies, Ladies and gentlemen, 2024 represents a new opportunity for us all: The three Rio conventions will hold their COPs consecutively at the end of this year. We already had a successful CMS COP a few days ago. At the UNCCD COP16 in Saudi Arabia - in December – we will embark on a unique journey – one that brings all communities of policy and practice to join forces towards a common goal: that of making land healthy again. Parties assembled in Riyadh at UNCCD COP16 will present a groundbreaking action agenda for all MEAs to reverse degradation and to accelerate efforts to restore 1.5 billion hectares of land by 2030. Healthy and productive land is the operational link between climate action and biodiversity conservation. Linking up action on land will allow us to take advantage of the synergies that build resilience, mitigate the impacts of climate change, safeguard biodiversity, provide food security for billions around the world, and transform the way we manage the environment and consume its bounty. And this is everyone’s effort. We must ensure that the work on each MEA commitment dovetails with and amplifies the work of the others. By forging synergies with UN entities and conventions, we can amplify our impact, leverage resources, and foster greater coherence in our collective response to global environmental challenges. For example: aligning land degradation neutrality targets with nationally determined contributions and the new biodiversity targets can maximize the impact of nature-positive investments and significantly diminish the huge gap between commitment and action. After all, we are facing one single global challenge – the sustainability of the planet and striving for an environment of peace and prosperity. Martin Luther King Jr once said: “We may have all come on different ships, but we're in the same boat now”. So, while MEAs have individual mandates, they ultimately have the same ambition: protecting the people and the planet. Let us make 2024 a pivotal year for environmental multilateralism. The science is clear and sobering. Long-term planning and cooperation are of the essence. But urgent action is needed. Recent years have proven that environmental multilateralism is working. It remains our best shot at tackling the complex and interconnected environmental challenges. Let’s take it! Thank you.

UNEA-6 Multilateral Environmental Agreements Day: Keynote by Ibrahim Thiaw
Desertification and Drought Day 2024: “United for Land: Our Legacy. Our Future” 

Bonn, Germany, 21 February 2024 – This year’s Desertification and Drought Day, observed on 17 June, will focus on the future of land stewardship. Every second, an equivalent of four football fields of healthy land becomes degraded – adding up to a total of 100 million hectares every year. Engaging present and future generations is more important than ever to halt and reverse these alarming trends and meet global commitments to restore 1 billion hectares of degraded land by 2030. The theme chosen for this year's Desertification and Drought Day — “United for Land: Our Legacy. Our Future.” — seeks to mobilize all parts of society in support of sustainable land stewardship. 17 June 2024 will also mark the 30th anniversary of the Bonn-based United Nations Convention to Combat Desertification (UNCCD)— the sole legally binding international treaty on land management and drought ; one of the three Rio Conventions alongside climate change and biodiversity. Ibrahim Thiaw, UNCCD Executive Secretary, said: “Up to 40 per cent of the world’s land is already degraded, affecting  close to half of humanity. Yet the solutions are on the table. Land restoration lifts people out of poverty and builds resilience to climate change. It is time to unite for land and show a red card to land loss and degradation worldwide.” Hosted by the Government of the Federal Republic of Germany, the global observance event will take place at the Bundeskunsthalle (Art and Exhibition Hall of the Federal Republic of Germany) in Bonn on Monday, 17 June 2024. “Around a quarter of the world’s population is affected by drought. The condition of our soils in Europe is also deteriorating rapidly. Protecting soil and land is a global challenge. We need to take action together today so that the generations to come can have access to vital natural resources. We will only be able to feed humankind and deal with the climate and biodiversity crisis if we have healthy soils,” Jochen Flasbarth, State Secretary of the German Federal Ministry for Economic Cooperation and Development. Bringing together leaders from all over the world, youth and prominent personalities from academia, civil society, sports and entertainment, the global observance event will showcase a strong ambition to be united for land, ahead of the largest-ever UN conference on land and drought in Riyadh, Saudi Arabia in December 2024 (UNCCD COP16). Throughout May and June, UNCCD together with the German Federal Ministry of Economic Cooperation and Development (BMZ) and the City of Bonn as their partner, will kick-start a #UNited4Land public awareness campaign and will be engaged in various events in and around Bonn on the future of land stewardship. Katja Dörner,  Lady Mayor of Bonn said: “As the home of the UNCCD and a city on the path towards climate neutrality in 2035, Bonn can only think and protect climate, nature and land together. Land is everything— and so much more than the area our city is built on. Land is the soil on which our crops grow, a habitat for plants and animals, a sponge for water, open space and cooling corridor— and a legacy that we pass on to future generations.” Countries around the world are mobilizing to mark Desertification and Drought Day with an array of educational, cultural and sporting activities—from film screenings to football tournaments and from tree planting to gardening competitions. A full programme of events will be available online at: https://www.unccd.int/events/desertification-drought-day. About Desertification and Drought Day Officially declared by the United Nations General Assembly in 1994 (A/RES/49/115), Desertification and Drought Day, marked annually on 17 June, has the following objectives:   To promote public awareness of the issues linked to desertification, land degradation and drought To showcase human-led solutions to prevent desertification and reverse intensifying droughts To strengthen the implementation of the United Nations Convention to Combat Desertification Take part in this year’s celebration: To find out more about this year’s Desertification and Drought Day, click here: /events/desertification-drought-day/2024 To access #UNited4Land campaign materials, click here: https://trello.com/b/VdJGolcp/desertification-and-drought-day-2024 To learn more about Desertification and Drought Day activities around the world, click here: https://www.unccd.int/events/desertification-drought-day/2024/events-around-world For online participation in the global observance event in Bonn, please contact: communications(at)unccd.int For more information, please contact: UNCCD: Xenya Scanlon, +49 152 5454 0492, xscanlon@unccd.int or Yannis Umlauf, +49 178 285 8629 yumlauf@unccd.int with copy to press@unccd.int   BMZ: Press Unit, German Federal Ministry for Economic Cooperation and Development Tel: +49 (0)30 18 535-2451, Email: presse@bmz.bund.de, www.bmz.de

Desertification and Drought Day 2024: “United for Land: Our Legacy. Our Future”